Angstcultuur in organisaties: iedereen heeft er wel over gehoord en steeds meer mensen krijgen er ook daadwerkelijk mee te maken. Vreemd genoeg lijkt alles daarmee gezegd. Wat is eigenlijk een angstcultuur? Wanneer blijft het bij een incident en wanneer is het structureel?
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: tot voorkort was er geen duidelijke definitie van de term. Een groot gemis, zo observeerde Peter Fijbes en daarom schreef hij een boek over het onderwerp.
Definitie angstcultuur
Een angstcultuur is een organisatiedisfunctie waarbij collectieve, belemmerende angst prominent aanwezig is en stelselmatig wordt ingezet om loyaliteit, gehoorzaamheid en inzet bij medewerkers af te dwingen.
Bron: Angstcultuur, Boom uitgevers, P.25
Quickscan Angstcultuur
Wil je weten of er in jouw organisatie een voedingsbodem bestaat voor een angstcultuur? Doe dan onze QuickScan.
Toelichting op de definitie
De kern zit hem eigenlijk niet in het woorden cultuur of angst, maar in het woord organisatie-disfunctie. Want een organisatie waar stelselmatig angst heerst (of zelfs een angstcultuur ontwikkelt) zal hier onder lijden en slechter functioneren dan een gezonde concurrent. Hoe onaangenaam ook, een organsatie waar (soms) angst heerst betekent niet direct dat er ook een angstcultuur heerst. Pas wanneer deze angst leidt tot het disfunctioneren van een organisatie-onderdeel kun je spreken van een angstcultuur.
Een angstcultuur ontstaat als groepen mensen stelselmatig dezelfde gedragspatronen, denkwijzen, technologie of gereedschappen gaan gebruiken. Nog belangrijker is het moment waarop mensen elkaar gaan aanspreken, aanvallen of zelfs uitsluiten wanneer zij zich niet gedragen volgens de gestelde normen en waarden. Wanneer het in een organisatie gebruikelijk wordt om mensen te intimideren of te beangstigen en dit wordt niet gecorrigeerd -of zelfs beloond- dan bestaat de kans dat er zich een angstcultuur vestigt.
Boek Angstcultuur
De bovenstaande definitie is afkomstig uit het bij Boom Uitgevers verschenen boek Angstcultuur: krijg grip op angst in organisaties. Dit is het eerste boek dat verschenen is over dit onderwerp in Nederland. Naast een definitie van de term, is er een quickscan opgenomen in het boek, waarmee eenvoudig een indruk gevormd kan worden over de stand van zaken in een organisatie.